жарлы
91ілкі — 1 (Ақт., Ойыл; Орал, Казт.) алғаш, ең алғаш, бірінші рет. І л к і армияға барған кезім еді, әскер тәртібіне бірден көндіге алмай жүрдім де, біраз күннен кейін үйреніп алдым (Ақт., Ойыл). Менің онда і л к і барғаным еді (Орал, Казт.). 2. (Гур.,… …
92кембағал — (Алм.: Жам., Кег., Еңб қаз., Шел.; Жамб.: Мер., Қорд., Шу; Қ орда: Сыр., Жал.) 1. мүгедек, жарымжан, кемтар. Бір баламның аяғы содан к е м б а ғ а л болып қалды Қ орда., Сыр.). Керекті тас ауыр болмас, к е м б а ғ а л жан тәуір болмас (Мақал;… …
93кепсек — (Монғ.) кедей, жарлы. Жетім мен жесір, кедей мен к е п с е к т е р, бұл екі батырдың қолтығына тығылып, отау тігіп, ошақ қалап, енші алып, ел болған (С. Тәу., Арм. тау, 37) …
94қоңылшы — (Гур., Маңғ.) жарлы, малсыз кедей …
95тәртіп — 1. (Қ орда: Арал, Сыр., Жал., Қарм.; Гур., Маңғ.) қаулы. Жұмысты жақсы атқарғаным үшін колхозшылардың шығарған т ә р т і б і бойынша сыйлық алдым Қ орда., Сыр.). Колхоздың жиналысында егіске дайындық туралы т ә р т і п алынды (Гур., Маңғ.). 2.… …
96уәйім — (Гур., Маңғ.; Алм., Іле; Қ орда, Арал) қайғы. У ә й і м түбі теңіз (Алм., Іле). Біз босқа қысылып, у ә й і м беріп, қайғы алмайық Қ орда., Арал).«Қашаған жоқтың –жарлыққа Ұшырадың ата не үшін? Бір күнде болса күнелттің, У ә й і м етпе мен үшін»… …
97шіңілтек — (Орал, Қара.) ащы дауыс. Хан жарлығы, – деді Жәңгір… ш і ң і л т е к, өткір дауыспен (Б. Аманшин, «Жұлдыз», 1987, №3, 102) …
98аңырақ — зат. Жер асты, қуысы. Қарамайды, әрине, Жарлы да бір бай дағы. Он сегіз мың ғаламның, Бәрін салса толмаған Қара жердің а ң ы р а ғ ы (Ө. Ақжолұлы, Үрятнама, 19) …
99бозарыт — ет. сөйл. Бозар. Үркер… Жарлы үйдің ошағының басындағы болмашы күлдей сұйқылт б о з а р ы т ы п шашылып жатыр (Ә. Кекілбаев, Елең алаң. 9) …
100есірей — зат. көне. Қолға түскен тұтқын. Мұны да тұрғызған сол орұсут жерінен әкелінген е с і р е й шеберлер (І. Есенберлин, Алтын орда, 1, 5). Сендер е с і р е й етіп ұстап келе жатқан жұрттың көбі қартайды, жұмысқа жарамайды (Бұл да, 1, 90). Ханның… …
